Tìm hiểu về mức phạt vi phạm nghĩa vụ hợp đồng

Thứ tư - 06/10/2021 03:07

Trong hoạt động giao dịch kinh tế, dân sự, xây dựng, ... chủ thể tham gia các giao dịch này thường thực hiện giao kết với nhau bằng hợp đồng, và trong một số trường hợp các giao kết này được thực hiện theo hợp đồng theo mẫu là hợp đồng đã được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền thông báo xác nhận (1) .

Nhìn chung, trong các loại hợp đồng này đều có điều khoản qui định về phạt vi phạm nghĩa vụ trong thực hiện hợp đồng, chế tài của việc phạt vi phạm nghĩa vụ hợp đồng có sự khác nhau ở từng lĩnh vực được pháp luật qui định hoặc theo sự thoả thuận của các bên. Trong nội dung bài viết chỉ tìm hiểu chế tài về mức phạt vi phạm nghĩa vụ hợp đồng ở một số lĩnh vực được pháp luật quy định.

Trong lĩnh vực thương mại, mức phạt đối với vi phạm nghĩa vụ hợp đồng hoặc tổng mức phạt đối với nhiều vi phạm do các bên thỏa thuận trong hợp đồng, nhưng không quá 8% giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm (2) , trừ trường hợp phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại trong trường hợp kết quả giám định sai (3) . Ngoài ra còn quy định các loại chế tài trong thương mại khi vi phạm hợp đồng như buộc thực hiện đúng hợp đồng, buộc bồi thường thiệt hại, tạm ngừng thực hiện hợp đồng, đình chỉ thực hiện hợp đồng, huỷ bỏ hợp đồng và các biện pháp khác do các bên thoả thuận không trái với nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam, điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên và tập quán thương mại quốc tế.

Đối với hợp đồng mua bán điện phục vụ mục đích sinh hoạt, hiện nay bên mua điện (người tiêu dùng) và bên bán điện thực hiện giao kết với nhau theo mẫu hợp đồng đã được Bộ Công Thương ban hành (4) , trong các điều khoản chung kèm theo mẫu hợp đồng này có qui định một trong hai bên vi phạm nghĩa vụ của mình sẽ bị phạt vi phạm nghĩa vụ hợp đồng với mức phạt bằng 8% phần giá trị nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm, nếu vi phạm một trong các trường hợp đã thoả thuận trong hợp đồng. Chế tài xử phạt trong trường hợp này được qui định ở mức 8% trên phần giá trị nghĩa vụ vi phạm, đây là mức phạt được qui định trong Luật Thương mại 2005, mặc dù hợp đồng mua bán điện phục vụ mục đích sinh hoạt không căn cứ vào Luật này.

hopdong — Ảnh minh hoạ giao kết hợp đồng - nguồn Internet

Trong lĩnh vực xây dựng, mức phạt vi phạm nghĩa vụ hợp đồng không vượt quá 12% giá trị phần hợp đồng bị vi phạm đối với công trình xây dựng sử dụng vốn nhà nước. Ngoài mức phạt theo thỏa thuận, bên vi phạm hợp đồng còn phải bồi thường thiệt hại cho bên kia, bên thứ ba (nếu có) theo quy định của Luật Xây dựng (5) và pháp luật có liên quan khác. Đối với hợp đồng giao dịch dân sự, Bộ luật Dân sự hiện hành cũng không quy định mức chế tài cụ thể về phạt vi phạm nghĩa vụ của hợp đồng, mà các bên tự thoả thuận mức phạt này mà không bị khống chế ở mức tối đa. Các bên có thể thoả thuận về việc bên vi phạm nghĩa vụ chỉ phải nộp tiền phạt vi phạm mà không phải bồi thường thiệt hại hoặc vừa phải nộp phạt vi phạm và vừa phải bồi thường thiệt hại; nếu không có thoả thuận trước về mức bồi thường thiệt hại thì phải bồi thường toàn bộ thiệt hại.

Chế tài về mức phạt vi phạm nghĩa vụ hợp đồng ở lĩnh vực thương mại, xây dựng được luật qui định bằng một “mức trần” cụ thể, các bên tham gia của hợp đồng chỉ được thoả thuận phạt vi phạm nghĩa vụ hợp đồng bằng hoặc dưới “mức trần” này, nếu các bên thoả thuận vượt quá mức trần này thì hợp đồng bị xem là vô hiệu một phần, đối với phần vượt quá “mức trần”. Ở lĩnh vực dân sự không qui định mức phạt cụ thể mà do các bên tự thoả thuận với nhau, tuy nhiên việc thoả thuận này không vi phạm điều cấm của luật, đạo đức xã hội, nếu vi phạm thì giao dịch dân sự này bị xem là vô hiệu (6) ./

(1) Thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ thiết yếu phải đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung.
(2) Điều 301 Luật Thương mại 2005
(3) Điều 266 của Luật Thương mại 2005
(4) Theo Thông tư số 19/2014/TT-BCT ngày 18/6/2014 của Bộ Công Thương
(5) Điều 146 Luật Xây dựng 2014 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng (Luật số 62/2020/QH14)
(6) Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015

Tác giả: Nguyễn Ngọc Lâm - Thanh tra Sở

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn