Niên vụ 2023-2024 chứng kiến giá cà phê đạt kỷ lục từ trước tới nay tuy nhiên tình hình kinh doanh, xuất khẩu cà phê tỉnh Đắk Lắk gặp nhiều khó khăn do xung đột quân sự ở các quốc gia trên thế giới gây ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu, giá cả leo thang, kinh tế thế giới tiếp tục lạm phát cao gây ra nhiều khó khăn cho thị trường cà phê. Bên cạnh đó niên vụ 2023-2024 tiếp tục là năm “mất mùa được giá” của ngành cà phê do biến đổi khí hậu, hạn hán, sâu bệnh, diện tích thu hẹp khiến lượng cà phê sụt giảm mạnh.
Trong niên vụ vừa qua, công tác xúc tiến thương mại cho ngành hàng cà phê Đắk Lắk đã đạt được những kết quả quan trọng, dù vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức.
*Kết quả đạt được
Hoạt động hội nghị, hội chợ và kết nối giao thương
Trong năm 2023, Sở Công Thương đã phối hợp với các tổ chức trong nước và quốc tế để tổ chức nhiều sự kiện xúc tiến thương mại. Tiêu biểu nhất là Hội nghị Kết nối giao thương quốc tế trong Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 8 năm 2023. Hội nghị này đã thu hút sự tham dự của hơn 450 đại biểu, trong đó 86 đại biểu của các tổ chức quốc tế là Đại sứ quán, Lãnh sự quán các nước tại Việt Nam như: Armenia, Ma Rốc, Mông Cổ, Ả-Rập Xê-Út, Kazakhstan. Hội nghị đã có 10 cặp biên bản, ghi nhớ hợp tác đã được ký kết giữa các doanh nghiệp xuất khẩu và các nhà nhập khẩu đến từ các nước Trung Quốc, Hàn Quốc với các doanh nghiệp Việt Nam. Đây là cơ hội cho các doanh nghiệp xuất - nhập khẩu cà phê Việt Nam nói chung và Đắk Lắk nói riêng kết nối, hợp tác mở rộng thị trường tiêu thụ, đẩy mạnh quảng bá sản phẩm cà phê đến người tiêu dùng quốc tế.
Tổ chức và tham gia 09 hội nghị kết nối giao thương trong nước với sự tham gia của gần 500 lượt doanh nghiệp; tham gia 12 Hội chợ triển lãm tại các tỉnh/thành như: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Quảng Ninh, Khánh Hòa, Đắk Nông, An Giang, Lào Cai, Nghệ An, Quảng Ngãi... trưng bày các sản phẩm đặc trưng, chủ lực của tỉnh qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp địa phương quảng bá sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ nội địa và tăng cường liên kết chuỗi cung ứng hàng Việt Nam.
Hội chợ triển lãm chuyên ngành Cà phê trong khuôn khổ Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 8, năm 2023 được tổ chức từ ngày 10-14/3/2023 tại Trung tâm văn hóa tỉnh Đắk Lắk, với quy mô 400 gian hàng (đạt 100% so với kế hoạch); được phân theo khu vực triển lãm riêng của từng ngành hàng; có 162 doanh nghiệp đăng ký tham gia trong đó có 83 doanh nghiệp cà phê; kết thúc hội chợ triển lãm chuyên ngành cà phê đã có 15 hợp đồng mua bán được ký kết giữa các đơn vị tham gia trưng bày tại Hội chợ với các đối tác.
Lễ cắt băng xuất khẩu container đầu tiên của MISS EDE sang thị trường Mỹ.
Tăng cường quảng bá sản phẩm và mở rộng thị trường: trong niên vụ 2023-2024, cà phê Đắk Lắk đã tiếp tục xuất khẩu tới hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, trong đó có các thị trường lớn và khó tính như Nhật Bản, Ý, Đức, Nga và Thái Lan. Niên vụ cà phê 2023-2024, tỉnh Đắk Lắk xuất khẩu 264.404 tấn cà phê, giảm 54.095 tấn so với niên vụ 2022-2023 (giảm 17%), chiếm tỷ trọng 17,9% so với cả nước; Kim ngạch xuất khẩu đạt 915,795 triệu USD, tăng 168,238 triệu USD so với niên vụ trước (tăng 22,5%), chiếm tỷ trọng 16,9% so với cả nước. So với niên vụ 2022-2023, cà phê xuất khẩu của tỉnh giảm về lượng nhưng tăng về kim ngạch do giá cà phê liên tục tăng nóng trong niên vụ vừa qua. Sản phẩm cà phê hòa tan và cà phê rang xay nguyên chất đã được nhiều phản hồi tích cực từ khách hàng trong và ngoài nước.
Sở Công Thương đã chỉ đạo cho các đơn vị trực thuộc phối hợp với Cục Xúc tiến thương mại và tổ chức xúc tiến thương mại các tỉnh: Lâm Đồng, Gia Lai, Kon Tum và Đắk Nông xây dựng và phát sóng phóng sự quảng bá các sản phẩm cà phê của 05 tỉnh khu vực Tây Nguyên trên kênh VTV8 - Đài Truyền hình Việt Nam. Qua đó giúp người tiêu dùng nắm bắt được tiềm năng, thế mạnh, đặc thù, quy trình sản xuất của sản phẩm cà phê khu vực Tây Nguyên, tạo được niềm tin cho người tiêu dùng; hoàn thành mục tiêu nâng cao nhận thức về sản phẩm cà phê Tây Nguyên, với nội dung phong phú và hình ảnh trực quan, sinh động. Phóng sự đã được tạo ra dấu ấn mạnh mẽ và đóng góp tích cực vào chiến lược phát triển bền vững cho ngành cà phê Việt Nam nói chung và ngành cà phê Tây Nguyên nói riêng; phối hợp xây dựng Video Clip đối với ngành hàng cà phê để quảng bá ra thị trường thế giới.
Thúc đẩy thương mại điện tử và ứng dụng công nghệ số: trước sự thay đổi nhanh chóng của thị trường toàn cầu, các doanh nghiệp cà phê tại Đắk Lắk đã nhanh chóng thích nghi và chuyển đổi sang các phương thức thương mại hiện đại, như bán hàng trực tuyến qua nền tảng thương mại điện tử, các nền tảng đa kênh, mở rộng phương thức tiếp cận tập khách hàng quốc tế thông qua ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số. Điều này giúp tăng cường khả năng tiếp cận thị trường và giảm thiểu rủi ro trong bối cảnh truyền thông thông thường gặp khó khăn.
Những khó khăn thách thức
Tác động của biến động kinh tế toàn cầu: nền kinh tế toàn cầu bị ảnh hưởng nặng nề bởi xung đột quốc tế, giá nguyên vật liệu leo thang, chi phí logistics tăng cao đã gây ra không ít khó khăn cho hoạt động xuất khẩu cà phê. Thêm vào đó, việc xuất khẩu cà phê nguyên liệu thô chiếm tỷ trọng lớn đã phần nào hạn chế khả năng tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu.
Sản phẩm chất lượng và chất lượng cà phê: năm 2024 được coi là năm “mất mùa, được giá” do ảnh hưởng của thời tiết khắc nghiệt. Sản lượng cà phê giảm trong khi giá cà phê vẫn ở mức cao. Điều này gây ra áp lực lớn trong việc đảm bảo nguồn cung ổn định cho các thị trường xuất khẩu. Hơn nữa, tỷ lệ sản phẩm cà phê chế biến sâu như cà phê hòa tan và cà phê rang xay còn thấp so với cà phê thô, làm hạn chế giá trị gia tăng trong chuỗi sản phẩm, giảm tiềm năng cạnh tranh của ngành cà phê Đắk Lắk trên thị trường quốc tế.
Các cơ sở sản xuất nhỏ gặp nhiều khó khăn về nguồn vốn, trang thiết bị chế biến, cũng như đầu ra cho sản phẩm. Ngoài ra, một số doanh nghiệp có trụ sở tại địa phương phải vận chuyển cà phê đến các Tập đoàn hoặc Tổng công ty ở các tỉnh, thành phố có cảng biển để thực hiện xuất khẩu và làm thủ tục hải quan, gây tốn kém nhiều chi phí và phức tạp trong vận chuyển, bảo quản.
* Kế hoạch xúc tiến thương mại ngành cà phê niên vụ 2024-2025: Hướng tới sự phát triển bền vững và khẳng định vị thế của ngành cà phê Việt Nam nói chung và Đắk Lắk nói riêng, Sở Công Thương đã xây dựng các giải pháp và định hướng cho niên vụ 2024-2025. Một trong những cột mốc quan trọng của kế hoạch này là Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 năm 2025, sự kiện sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp, thông tin công tác xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm cà phê Đắk Lắk ra toàn cầu. Các mục tiêu cụ thể của kế hoạch bao gồm:
Thúc đẩy xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường xuất khẩu mới: Sở Công Thương tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các tổ chức thương mại trong nước và quốc tế để mở rộng hoạt động xúc tiến thương mại. Điều này sẽ được cụ thể hóa thông qua việc tham gia và tổ chức các hội chợ, hội nghị kết nối giao thương, đặc biệt là trong dịp Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 năm 2025 được tổ chức vào tháng 3/2025 tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Các thị trường truyền thống lâu nay như Đức, Thụy sỹ, Nhật Bản, Italia, Mỹ sẽ tiếp tục được khai thác, đồng thời mở rộng thêm vào các thị trường tiềm năng như Mỹ Latinh, Trung Đông, Châu Phi. Việc tạo điều kiện cho các doanh nghiệp địa phương tiếp cận khách hàng mới và đối tác quốc tế là mục tiêu trọng tâm trong niên vụ này.
Tận dụng lợi thế và khai thác hiệu quả các cơ hội mở cửa thị trường từ các cam kết hội nhập kinh tế quốc tế trong các Hiệp định thương mại tự do để đẩy mạnh xuất khẩu vào các khu vực thị trường lớn như EU, ASEAN, Đông Bắc Á, Châu Đại Dương.
Phát triển các sản phẩm cà phê chế biến sâu đa dạng: Việc phát triển các sản phẩm cà phê chế biến sâu là yếu tố then chốt để nâng cao giá trị gia tăng cho ngành cà phê. Sở Công Thương khuyến khích các doanh nghiệp ở tỉnh đầu tư các công nghệ sản xuất hiện đại như cà phê hòa tan, cà phê viên nén, cà phê sấy thăng hoa... Những công nghệ này không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn đáp ứng được yêu cầu từ các thị trường quốc tế. Đồng thời, việc áp dụng các tiêu chuẩn chất lượng quốc tế sẽ giúp các doanh nghiệp Đắk Lắk cạnh tranh tốt hơn trên thị trường thế giới.
Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin và thương mại điện tử trong xúc tiến thương mại: Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số, thương mại điện tử sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối doanh nghiệp cà phê Đắk Lắk với thị trường toàn cầu. Việc thúc đẩy xúc tiến thương mại trên nền tảng trực tuyến như sàn giao dịch thương mại điện tử quốc tế (Amazon, Alibaba) và nội địa (Tiki, Shopee, Tiktok, Lazada) sẽ là một trong những giải pháp chiến lược giảm thiểu chi phí và giúp các doanh nghiệp tiếp cận nhanh chóng hơn với các tiềm năng hiện có. Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 năm 2025 sẽ được quảng bá mạnh mẽ trên các kênh mạng xã hội như Facebook, Zalo, Tiktok, YouTube và thông qua nhiều hình thức khác thu hút sự quan tâm từ cộng đồng trong nước và quốc tế. Thông qua các chiến dịch truyền thông sáng tạo và tương tác cao, Lễ hội không chỉ giúp quảng bá hình ảnh đặc biệt của cà phê Đắk Lắk mà còn góp phần nâng tầm thương hiệu cà phê Việt Nam trên thị trường toàn cầu.
Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp địa phương: Để hỗ trợ các doanh nghiệp ngành cà phê Đắk Lắk phát triển bền vững và mở rộng xuất khẩu, Sở Công Thương sẽ chú trọng tổ chức các chương trình đào tạo, hội nghị và hội thảo chuyên sâu về các kỹ năng thiết yếu như quản lý chất lượng sản phẩm, bồi dưỡng về quy định quốc tế và áp dụng các tiêu chuẩn thương mại toàn cầu. Đặc biệt, các doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ được hỗ trợ thường xuyên để nâng cao năng lực cạnh tranh, xây dựng và phát triển thương hiệu mạnh, đồng thời từng bước mở rộng quy mô sản xuất. Những hoạt động này không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu sâu rộng của các thị trường xuất khẩu mà còn tạo đà cho cà phê Đắk Lắk tăng thị phần trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Cập nhật quy định và nhu cầu thị trường quốc tế cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu: Kịp thời thông tin đến doanh nghiệp các văn bản, quy định của chính phủ, bộ ngành mới ban hành về các lĩnh vực như xuất, nhập khẩu, tài chính, thuế, hải quan….Thường xuyên cập nhật thông tin từ hệ thống thương vụ Việt Nam tại các nước để nắm bắt các thay đổi trong quy định kiểm soát hàng hóa xuất nhập khẩu của các nước, nắm bắt các nhu cầu của các địa phương tại các quốc gia trên thế giới để thông tin đến doanh nghiệp.
Với chiến lược mở rộng thị trường xuất khẩu, nâng cao giá trị sản phẩm và thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin cùng thương mại điện tử, ngành cà phê Đắk Lắk sẽ có những bước tiến vững chắc và vươn lên mạnh mẽ hơn.
Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 năm 2025 sẽ đánh dấu một bước quan trọng, đóng vai trò không chỉ là cầu nối giao thương, tạo điều kiện kết nối cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước mà còn là sự khẳng định cho thương hiệu cà phê Đắk Lắk trên bản đồ cà phê thế giới, làm phong phú thêm hình ảnh và nâng tầm giá trị cà phê Việt Nam trong mắt bạn bè toàn cầu./.
Sở Công Thương Đắk Lắk
Website Sở Công Thương Tỉnh Đắk Lắk
